Δρ. Ιωάννης Βελέντζας

Διεγχειρητική νευρολογική και νευροφυσιολογική παρακολούθηση σε επεμβάσεις στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό (monitoring).

Η διεγχειρητική νευροφυσιολογική παρακολούθηση κατά τη διάρκεια νευροχειρουργικών επεμβάσεων σε εγκέφαλο και νωτιαίο μυελό, καθώς και στις επεμβάσεις σε τροφοδοτούντα εγκεφαλικά αγγεία (πχ καρωτίδες) κατάφερε να αυξήσει:

1. την ασφάλεια των επεμβάσεων, βοηθώντας τους νευροχειρουργούς να αποφύγουν άμεσες (λόγω επαφής) ή έμμεσες (λόγω ελάττωσης της αιμάτωσης) βλάβες λειτουργικών συστημάτων του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού
2. την ακρίβεια στόχευσης πυρήνων και λειτουργικών συστημάτων του εγκεφάλου, είτε γιατί δεν ήταν δυνατή η απεικόνισή τους, ή γιατί η απεικόνιση των συστημάτων (συνήθως με μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου) δεν ήταν ταυτόσημη με τη λειτουργική τους έκταση. Επίσης, την ακριβέστερη καταγραφή επιληπτικών εκφορτίσεων και διαμέσου αυτών την ακριβέστερη οριοθέτηση των επιληπτικών εστιών, κάτι που δεν είναι πάντα δυνατόν διαμέσου της μαγνητικής τομογραφίας εγκεφάλου και του ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος με επιφανειακά ηλεκτρόδια στο κεφάλι.

Ασφάλεια των επεμβάσεων

Συχνά, η αφαίρεση ενός όγκου ή αιματώματος στον εγκέφαλο ή στο νωτιαίο μυελό αναγκάζει το νευροχειρουργό να διαπερνά επικίνδυνα σημεία στα οποία βρίσκονται λειτουργικά συστήματα ή σπουδαία για την τροφοδοσία αυτών αγγεία. Η πρόσβαση και η αφαίρεση, λοιπόν, ελλοχεύουν τεράστιους κινδύνους για τη μετεγχειρητική λειτουργικότητα αυτών των συστημάτων με συνέπεια τον κίνδυνο σοβαρής αναπηρίας, παρά την αντικειμενική, κατά τα άλλα, επιτυχία της επέμβασης.

Απαιτείται, λοιπόν, η συνεχής νευροφυσιολογική καταγραφή της λειτουργίας των συστημάτων, ώστε να ειδοποιείται έγκαιρα ο νευροχειρουργός για τη μείωση της λειτουργικότητάς τους. Επίσης, σε επεμβάσεις στις καρωτίδες μπορεί τάχιστα να ειδοποιηθεί ο αγγειοχειρουργός για τη μείωση της εγκεφαλικής αιματικής ροής σε ένα ημισφαίριο.

Ακρίβεια των επεμβάσεων

Η στόχευση εγκεφαλικών πυρήνων ή εγκεφαλικών λειτουργικών συστημάτων έγινε διαμέσου στερεοτακτικών μεθόδων στη νευροχειρουργική, χρησιμοποιώντας μαγνητική τομογραφία ή συγχώνευση μαγνητικής και αξονικής τομογραφίας ακριβέστατη.

Ωστόσο, διαπιστώθηκε συχνά ότι η απεικόνιση ενός πυρήνα ή συστήματος δεν ταυτιζόταν με τα απαραίτητα, για την επιτυχία της επέμβασης, λειτουργικά του σημεία. Καταγράφοντας διαμέσου ειδικών ηλεκτροδίων την ηλεκτρική λειτουργία των πυρήνων και των συστημάτων, οριοθετήθηκε ακόμη ακριβέστερα ο «λειτουργικός στόχος». Αυτό αύξησε σαφώς τις πιθανότητες επιτυχίας μιας λειτουργικής νευροχειρουργικής επέμβασης, πχ με εμφύτευση ηλεκτροδίων ή καυτηριασμό μιας περιοχής.

Με τη διεγχειρητική καταγραφή επιληπτικών εκφορτίσεων (φλοιογραφία), καθώς και «εν τω βάθει» καταγραφή σε κατώτερα στρώματα του φλοιού, είναι δυνατή ακριβέστερα η οριοθέτηση μιας επιληπτικής εστίας σε φαρμακοανθεκτικές εστιακές επιληψίες, καθώς και το τοπικό κύκλωμα που χρησιμοποιούν οι σύγχρονες εκφορτίσεις για να εξαπλωθούν στα υπόλοιπα τμήματα του εγκεφάλου. Επίσης, η διεγχειρητική φαρμακευτική πρόκληση επιληπτικών εκφορτίσεων επιτρέπει με την άνω μέθοδο την οριοθέτηση της εστίας τοπικά ή σε άλλο μέρος του εγκεφάλου, στην περίπτωση που δεν εμφανιστούν στις προηγούμενες καταγραφές επιληπτικά δυναμικά.

Η μέθοδος αυτή έχει σαν συνέπεια την ακριβή εξαίρεση επιληπτικής εστίας και πιθανόν τοπικών κυκλωμάτων, ως και την αποφυγή εξαίρεσης υπόπτου εγκεφαλικού ιστού στην περίπτωση που δεν καταγράφονται στην περιοχή αυτή επιληπτικά δυναμικά.